Szczególne uprawnienia

Od 30 października 2018 r. prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej mają:

  • pacjenci posiadający tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”,
  • dawcy przeszczepu oraz pacjenci posiadający tytuł „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu”,
  • dawcy krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19 (w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii) i posiadają wystawione zaświadczenie,
  • inwalidzi wojenni i wojskowi,
  • cywilne niewidome ofiary działań wojennych,
  • kombatanci,
  • kobiety w ciąży,
  • działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, o których mowa w art. 1-4 ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
  • weterani, uprawnieni żołnierze i pracownicy wojska,  którzy doznali urazu lub zachorowali podczas pełnienia służby poza granicami państwa,
  • weterani poszkodowani, których ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%,
  • żołnierze zastępczej służby wojskowej, którzy w latach 1949-1959 byli przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych,
  • świadczeniobiorcy do 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, na podstawie zaświadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii lub pediatrii,
  • osoby deportowane do pracy przymusowej  oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
  • osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności - szczegóły można znaleźć pobierając plik obok - "Obsługa pacjentów niepełnosprawnych i ze specjalnymi potrzebami",


Świadczenia Ambulatoryjnej Opieki Zdrowotnej (AOS) dla osób uprawnionych są udzielane niezwłocznie jednak  nie później niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia (na podstawie stosownego dokumentu potwierdzającego uprawnienie).

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późniejszymi zmianami);
  • Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U. z 2016r., poz. 1860)
  • Ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2017r., poz. 1386)



    Prawo do ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych bez skierowania mają:

    • inwalidzi wojenni i wojskowi,
    • osoby represjonowane oraz kombatanci,
    • cywilne niewidome ofiary działań wojennych,
    • weteran, uprawniony żołnierz lub pracownik wojska, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa,
    • żołnierze zastępczej służby wojskowej, którzy w latach 1949-1959 byli przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych,
    • weterani poszkodowani, których ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%,
    • osoby chore na gruźlicę,
    • działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych,
    • osoby deportowane do pracy przymusowej  oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
    • osoby uzależnione od alkoholu, środków odurzających i substancji psychoaktywnych - w zakresie lecznictwa odwykowego,
    • osoby zakażone wirusem HIV.

    Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

    Osoba uprawniona do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością oraz bez skierowania – ma obowiązek przedstawić dokument potwierdzający te uprawnienia.

    Szczegółowe informacje znajdują się na stronie: https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/prawa-pacjenta/uprawnienia-szczegolne/